Tütünün Amerika’dan Türkiye’ye Tarihteki Yasaklarla Dolu Yolculuğu

Amerikan Yerlilerinin aslında kutsal ayinler için tüttürdüğü tütün Avrupalıların Amerikayı keşfinden sonra oradan alınarak Avrupaya getiriliyor ve yasaklarla dolu yolculuğu başlıyor.

dentist_01

1560 – Fransa’nın Lizbon’daki elçisi Jean Nicot de Villeman(1530-1600) , elçiye zeval olmaz diyerek tütünün tıbbi özelliklerini yazarak onu bir evrensel ilaç olarak betimler.

1564-65 – Sir John Hawkins (1532-95) ve onun hayta tayfası tarafından İngiltere’ye tütün  sokulur.

1566 – Nicot , Fransa kraliçesi Catherine de Medici’ye migren ağrılarını gidermek için enfiyeye gönderir.Bunun olumlu etkisini gören kraliçe daha sonra tütünü ‘Herba Regina’ (Kraliçe otu) diye niteler.

1568 – Andre Thevet (1516-1592), tütün kullanımının ilk betimini yapar.Yazdıklarına göre , Brezilya’da halk onu içmekte ve beyinlerindeki fazlalık salgıları onunla temizlenmektedir.

1571 – Sevilla’lı hekim Nicholas Monardes(1512-1588), İspanyol hekimlerin tütün bitkisinin harikalar dolusu etkilere sahip olduğu inandıklarını ve bitkicilerin İspanya’nın her tarafında onu yetiştirdiklerini bildirerek tütünün tedavi ettiği 36 hastalığın listesini verir.

1575 – Roma Katolik Kilisesi , Meksika gibi İspanyol kolonilerinde tüm ibadet yerlerinde tütün içmeye karşı çıkan buyruk yayınlar.

1600 -Papalık kutsal mekanlarda tütün içimini yasaklar.Papa VIII. Urbanus , kutsal mekanlarda tütün içen ya da enfiye çekenin Kilise’den aforoz edeceğini buyurur.

sigaranın tarihi

1601 – Tütün içimi İngilizler eliyle Türkiye’ye girer. Tarihçi İbrahim Peçevi ”Tütün dumanını birbirinin yüzüne üfleyip dükkanları pis kokuya boğuyorlar” diye yazar.

1624 – Papa , enfiye kullananların aforoz edileceğini buyurur; enfiye koklayarak aksırmanın cinsel olarak kendinden geçmeye yakın bir davranış olduğunu düşünülür.

1628 – İran’da Şah Seyfi , tütün satan iki tüccarı , boğazlarından erimiş kurşun döktürerek cezalandırır.

1633 – Sultan IV. Murad , tütün kullananların kafir sayılarak idam edileceğini buyurur.Günde 18 civarında insan bu nedenle idam edilir.

1634 – Rum Kilisesi , Nuh Peygamber’i kendinden geçiren şeyin tütün olduğunu açıklayarak tütün kullanımını yasakalar.

1635 – Fransa Kralı XIII. Louis , tütünün , yalnızca doktor reçetesi eşliğinde satışına izin verir.

1638 – Çin’de tütün kullanım ve dağıtımı , boyun vurmakla cezalandırılır.

1638 – Türkiye’de tütün yasağı kaldırılır.Tarihçi Peçevi , tütünün , artık kahve , şarap ve afyonla birlikte kullanıldığını yazar.

detay4b

1660 – Paris’teki sürgün hayatından Londra’ya dönen İngiltere Kralı II.Charles , Fransız sarayının enfiye çekme pratiğini de beraberinde getirir; enfiye çekme , tütün kullanımının aristokratik bir biçimi olur.

1665 – Avrupa’daki ‘Büyük Veba’ salgınında , tütün içmenin veba önleyici bir etkiye sahip olduğu düşünülür.İngiltere’de SAmuel Pepys (1633-1703), ‘Royal Society’ye , ‘bir damla damıtık tütün yağı’ ile beslenen bir kedinin anında öldüğü bir deneyin betimini sunar.

1753 – İsveç’li botanikçi Carolus Linnaeus (1707-1778) , tütün bitkisi cinsini ‘nicotina’ diye adlandırarak ‘nicotina rustica’ ve ‘nicotina tabacum’ şeklindeki iki türü betimler.

1828 – Almanya’da Heidelberg Üniversitesi öğrencilerinden Ludwig Reimann (1804-1872) ile Wilhelm Heinrich Posselt (1806-1877), nikotinin ‘tehlikeli bir zehir’ olduğunu belirterek nikotinin farmakolojisi üzerine ayrıntılı tezlerini yazarlar.

1847 – İngiltere’de Philip Morris , bir dükkan açarak elle sarılmış Türk sigaraları satar.

cd0c6bf5faa804fbd9cf31fc0b1e924a

1853-1856 – Kırım Savaşı’nda İngiliz askerleri, Türk müttefiklerinden ucuz ve uygun sigaraların nasıl kullanılacağını öğreterek bu pratiği İngiltere’ye getirirler.

1865 – İlk sigara fabrikası İngiltere’de kurularak kitlesel üretime geçilir.

Not : 13 ile 15 inci yüzyıllar arasında çıkan tıbbi prosedürlerin çoğunda hastalara güç toplamaları için şeker veriliyordu.Şekersiz eczane işlevsiz sayılırdı. 15 inci yüzyılda başlayan tütün furyasının da kaderi şeker ile paralel başlıyor. Yüzyıllar sonra sağlığa zararları kanıtlanıyor.

Zeki Tez – Lezzetin Tarihi

Bilgi: Türkiye’de 5 ölümden 1’i tütün sebebiyle gerçekleşiyor. [Tobacco Atlas]